2017-01-14

Kontsumitzen dituzun 10 produkturen azukre kantitatea

Kontsumitzen dituzun 10 produkturen azukre kantitatea Azukre asko kontsumitzen dugu, baina kasik ez dakigu ezer berari buruz; Ekintza Zuzena atarian topatu dut euskarazko artikulurik txukunenetakoa gaiaz informatzeko. Lau edulkorante mota nagusi daude: azukre industrialak eta artesanalak, eta edulkorante industrial zein naturalak.

…

1.- Azukre industriala: kainabera eta erremolatxaren prozesu industrialean sortzen da arazoa. Zukua atera, produktu kimikoekin “argitu”, kontzentratu eta oligoelementuak kenduz sortzen da azukre zuria (%99an sakarosa), jatorrizko landareen ezaugarriak galdu dituen produktua. Zikloa behin eta berriro errepikatuz azukre gehiago atera daiteke; aldi bakoitzean haren purotasuna jeitsi ahala kolore ilunagoa hartuz doa. Prozesu honen amaieran geratzen diren produktuak bi dira:
Azukre beltza: beste izenez hirugarren mailako azukrea, %94 sakarosaz eta %6 hondakinez osatua.
Melaza: kristalizatu ezin den %30 sakarosadun likidoa. Tradizionalki ganadua elikatzeko eta erregaia egiteko erabili izan da.

2.- Azukre artesanala: kultura tradizionalekin lotuta daude. Orokorrean, kainabera zuku gordinaren egosketa sinpletik datoz, likidoa lurrindu eta gogortuta. Era honetan lortutako produktuak %80 sakarosa izaten dute gutxi gora behera. Azukre industrialaren aldean, balio dietetikoren bat gordetzen dute oraindik: glukosa, fruktosa, proteinak, mineralak (Ca, Fe, P), C bitamina…

3.- Edulkorante industrialak: batez ere jatekoen ekoizpen industrialean erabiltzen dira; haien ezaugarri nagusia azukrearen aldean duten ekarpen kaloriko baxua da. Gehien erabiltzen direnak: Kontsumitzen dituzun 10 produkturen azukre kantitatea

Jatorri naturalekoak (elikagai edo landareetatik)
- Dulcitol edo galactitol: esnetik edo melampyrum nemorosum landaretik ateratakoa.
- Esteviósido: stevia rebaudiana landaretik ateratakoa.
- Fructosa edo levulosa: fruta eta eztitik atera badaiteke ere, normalean artotik ateratzen da.
- Isomaltitol: azukre industrialetik ateratako glucomanitol eta glucosorbitol alkoholen nahastea.
- Lactitol: polialkohola.
- Maltitol: almidoitik ateratako alkohola.
- Manitol: manosa azukretik ateratako polialkohola.
- Neohesperidina dihidrocalcona: laranja mingotsetik ateratzen da.
- Sucralosa: Splenda izenez ere ezaguna. Sakarosari aldaketa kimiko bat egin eta kloroa sartuta lortzen da.
- Taumatina: katemfe zuhaitz afrikarretik ateratakua.
- Xilitol: urki arbolaren egurretik ateratako alkohola.
- Sorbitol edo glucitol: lehen sorbus aucuparia landaretik ateratzen bazen ere, gaur egunean glukosatik egiten da.

Artifizialekoak (laborategian sintetizatuak) dira.
- Acesulfamo potasikoa.
  Arabitol, lixitol edo arabinitol: arabinosa edo lixosa konposatuen erredukziotik egindako polialkohola.
- Aspartamo: acido aspártico, fenilalanina eta metanol erabilita.
- Ciclamato.
- Eritritol: legamiek glukosan eraginda sortutako polialkohola.
- Neotame.
- Sakarina: 1879an sintetizatu zen, ikatzetik, eta protesta handiak egon ziren azukre industriatik (osasunarendako kaltegarria izatea egotzita). Gaur egunean petroleotik ateratzen da.

4.- Edulkorante naturalak: izen hau prozesatu minimoa eskatzen duten gozagarriendako gorde behar dugu:

Eztia: edulkorante indartsua izateaz aparte, balio handiko elikagaia da: mineralak (Ca, Fe, P), olio esentzial eta balsamikoak, azido formikoa, bitaminak, glukosa, fruktosa, diastasak, dextrina, albuminak…
Stevia rebaudiana landarea: Paraguay eta Brasileko indigenak erabili izan dute edulkorante modura. 1964an hasi zen sail handietan explotatzen, eta mundura zabaldu zen. Azukrea ekoizten duten estatuek oztopo asko ipini dizkiote (Europan ere, oraindik debekatuta dago elikagai industrian).
Fruta sikua.

Hemen uzten dizkizugu kontsumitzen ditugun hamar produktuek daukaten azukre kantitatea, froga bisual gisa. Argazkiak SinAzucar web orritik hartu ditut.